“Tôi là một phật tử chân chính, cách đây 3 năm tôi thỉnh tượng quan âm bồ tát về thờ lộ thiên trong sân vườn, dành riêng cho gia đình tôi chiêm bái. Nay cán bộ xã tới nhà yêu cầu đem tượng vào trong nhà hoặc mang lên chùa, chứ không cho thờ ngoài trời nữa. Tôi có xin cán bộ xã xem quyết định hoặc văn bản pháp luật của ban ngành quy định về việc cấm “thờ tượng Phật ngoài trời”, nhưng cán bộ xã không đưa ra được bất cứ văn bản nào mà chỉ truyền đạt bằng miệng rằng mới có nghị định mới và kiên quyết yêu cầu tôi dẹp tượng. Xin hỏi họ làm thế có đúng không và tôi phải làm gì trong trường hợp này. Tôi xin cảm ơn!”
Gửi bởi: Trần Lan – Bắc Giang
Trả lời:
Bạn Lan thân mến!
Với câu hỏi của bạn chúng tôi xin được đưa ra quan điểm tư vấn như sau:
Có 2 vấn đề cần đặt ra trong trường hợp của bạn, nếu thực sự có những văn bản pháp luật mới quy định cấm “thờ tượng Phật ngoài trời” tại gia thì phải xem thời gian ra đời của văn bản ấy. Bạn đặt tượng từ 3 năm trước, nay mới có quy định thì bạn không vi phạm pháp luật. Trong trường hợp đó, cán bộ cần vận động, nhẹ nhàng giải thích, hỗ trợ bằng nhiều cách cho người dân hiểu vấn đề để cho họ tự nguyện thực thi pháp luật vì lợi ích chung. Ngược lại, trong trường hợp bạn dựng tượng sau ngày ban hành văn bản pháp luật đó thì khi đó bạn đã phạm pháp. Trong trường hợp này cán bộ mới có quyền xử lý người vi phạm theo văn bản pháp luật hiện hành.
Về phương diện văn bản pháp luật, chúng tôi tìm hiểu Pháp lệnh Tín ngưỡng, Tôn giáo (số 21/2004/PL-UBTVQH11, ngày 18/6/2004), Nghị định số 92/2012/NĐ-CP (Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký ngày 8/11/2012 về tín ngưỡng, tôn giáo), Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam (tu chỉnh lần 5), Những Nội quy Ban Hướng dẫn Phật tử Trung ương (tu chỉnh lần 4)… và cũng chưa tìm thấy những quy định cấm “thờ tượng Phật ngoài trời” tại tư gia của Phật tử.
Điều đáng nói ở đây, một số địa phương trên cả nước vẫn tồn tại chuyện chính quyền yêu cầu người dân Phật tử tháo dỡ, di dời các tượng thờ lộ thiên tại tư gia (ra lệnh bằng miệng) mà hầu như không đưa ra bất cứ văn bản pháp luật nào cả. Điều đó khiến cho không ít Phật tử bức xúc phản đối cũng như tạo sự lúng túng trong khi xử lý vấn đề của các cấp chính quyền địa phương. Thiết nghĩ, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cần phối hợp với ban ngành chức năng của Nhà nước sớm ban hành quy chế cụ thể về tượng thờ lộ thiên (ví dụ như địa điểm và cách thức tôn trí, kích thước tôn tượng…) để Phật tử được tự do thể hiện tín ngưỡng và sự quản lý của Nhà nước được thuận tiện và rõ ràng.
Cần nói thêm rằng, trong đời sống thực tiễn xã hội hiện nay, việc Phật tử thờ tượng quan âm bồ tát lộ thiên ở trên sân thượng, non bộ và trong sân vườn tại tư gia Phật tử là một trong những truyền thống lâu đời và rất phổ biến. Trong tín ngưỡng thờ phụng của Phật giáo, hầu hết những vị Phật và quan âm bồ tát, Thánh tăng thường thờ trong chánh điện, nhất là riêng Bồ-tát Quán Thế Âm thường được thờ ngoài trời, ngoài biển hay ngoài vườn (quen gọi là Quán Âm lộ thiên).
Trở lại vấn đề trên, bạn đang sống trong một xã hội với hệ thống pháp luật tương đối hoàn chỉnh và nghiêm minh. Chính vì thế, nếu chính quyền xã nơi bạn cư trú không đưa ra bất cứ văn bản nào của Nhà nước quy định cấm “thờ tượng Phật ngoài trời” ở tư gia Phật tử thì bạn không có nghĩa vụ thực thi và bạn hoàn toàn không vi phạm pháp luật.
Trân trọng.
